Stolpersteine voor Siegfried en Dina Klein‏. Vermoord op het Gasselterveld.

Stadskanaal – Maandag  en vorige week donderdag werden door het “Comité Stolpersteine Gemeente Stadskanaal”  Stolpersteine ter gedachtenis van de Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in de gemeente gelegd. Twee daarvan waren voor het echtpaar Klein uit Stadskanaal. Lees hieronder het verhaal over hun laatste uren, opgetekend door hun achterkleindochter Frieda Woldhek.

Siegfried en Dina Klein woonden aan de Barkelastraat in Stadskanaal. Een achterkleindochter vertelde tijdens het leggen van de Stolpersteine over  de brute moord in het Gasselterveld op het echtpaar, die vermoedelijk met een list uit huis waren gelokt, als zouden zij naar een onderduikadres gaan. Echter werden zij enkele weken later gevonden op een akker; zij waren doodgeschoten. Een verhaal dat de aanwezige kinderen met aandacht en ontzetting volgden:

Het is de avond van 11 november 1942, er is al geruime tijd sprake van een nieuwe, op handen zijnde razzia. Siegfried en Dina Klein maken zich veel zorgen, want ondanks diverse inspanningen hebben zij nog geen geschikt onderduikadres kunnen vinden. Hun dochters Jansje en Liny zijn op dat moment al ruim een maand ondergedoken.

Siegfried Klein, normaal gesproken een stille en statige man, is die avond zeer nerveus. Hij heeft al een aantal keren tegen kennissen uitgesproken: “Ik verdrink mij nog liever dan dat ik me naar Polen af laat voeren”. In de gang staat al weken een bruin koffertje klaar voor vertrek. Gerrit Kuipers, zijn vrouw, zijn stiefzoon Harm Takens en diens vrouw Johanna Nieken, zijn die avond in het huis van de familie Klein om spullen terug te brengen. Siegfried gaat er vanuit dat hij en Dina die avond op transport worden gezet en geeft daarom een grote som geld aan Kuipers in bewaring.

Het is rond 19.00 uur als de deurbel aan de achterdeur gaat. Johanna doet de deur open en treft daar Jan Steenbergen (zoon van politieagent Steenbergen), een bekende van de familie Klein. Hij geeft aan met Siegfried te willen praten. Buiten bereik van een ieders gehoor vindt dit gesprek plaats. Na een aantal minuten komt Siegfried zichtbaar opgelucht de voorkamer in met de mededeling dat er misschien tot nog een kansje is. Siegfried ontvangt het geld van Gerrit Kuipers terug, omdat ze dit mogelijk voor onderduiken nodig hebben. Gerrit ziet Siegfried het geld nog natellen en in zijn portefeuille stoppen. Daarna gaat Siegfried zich scheren en trekt Dina een aantal kledingstukken over elkaar aan, ze pakken wat etenswaren in één van de koffers.

Wanneer er een uur later aan de voordeur aangebeld wordt roept Dina naar Siegfried “Siegfried! Siegfried! De auto!”. De familie Kuipers is op dat moment nog aanwezig en neemt afscheid. Ondertussen worden vier koffers uit de gang in de auto geladen, de auto vertrekt. Dina trekt haar jack aan en wil hierover nog een mantel aandoen. Siegfried zegt dan “Doe dat maar niet, we moeten nog al een eindje lopen”. Siegfried sluit de voordeur en Dina loopt alvast vooruit, richting het Boerendiep. Waar de luxe auto geparkeerd staat.

Zes weken later worden de lichamen van Siegfried en Dina in een kuil op het land van boer Slim (buurman van Kier Kamping) in Gasselterboerveenschemond terug gevonden. Ze zijn doodgeschoten en beroofd van alle kostbaarheden. Hun beide dochters hebben de oorlog wel overleefd. Tot op de dag van vandaag is het een raadsel wat er precies gebeurd is, ondanks verscheidene verwoede pogingen om de waarheid boven tafel te krijgen. En hoewel het nu 72 jaar later is, is voor ons als nabestaande dit verhaal nog steeds actueel. Met het leggen van de Stolpersteine hebben we nu dan ook een mooie manier gekregen om de herinnering aan dit verhaal in leven te houden.

Frieda Woldhek, achterkleinkind van Siegfried en Dina.

Westerwolde Actueel 4-11-2014 Foto's Geert Smit