Terug naar de avond waarop de hemel brandde
TER APEL - De Terapelers op leeftijd herinneren zich die ene avond in 1943 als de dag van gisteren. Toen kwamen bommen en een vliegtuig naar beneden en sneuvelden zes piloten. Die zes slachtoffers worden op 23 november herdacht.
ACHTERGROND HERDENKING
• Vliegtuig stortte in 1943 neer in Ter Apel • Na 10 jaar weer een plechtigheid
Dat was de datum waarop zij in hun Lancaster richting Berlijn vlogen. Ze wilden daar hun bommen laten vallen. Maar ten zuiden van Groningen stuitten ze op Duitse vliegtuigen. Hun toestel werd geraakt, maar vloog nog een stuk verder, met een brandende motor.
In de vroege avond bereikten ze Ter Apel en daar ging het mis. Ze losten hun bommen boven de bossen van het gebied Polderputten en kort daarop stortten ze neer achter een boerderij aan de Kloosterveenweg. Daar vonden de zes de dood. De Tweede Wereldoorlog was voorbij voor de piloten Lefroy, Lawrence, Scott, Odell, Kavanaugh en Gardiner. Hun maatje Peter Cole overleefde wel, hij had zich met zijn parachute in veiligheid kunnen brengen en werd door de Duitsers gevangen genomen.
De bommen en het neerstortende toestel verwondden wonderlijk genoeg geen enkele Ter Apeler. Maar de mensen in het dorp vergaten die duistere avond nooit. De herinneringen blijven ook leven omdat de zes piloten op de algemene begraafplaats liggen.
"Daar was tien jaar geleden een herdenking", zegt Gerard Gerdes, bestuurder van de rooms-katholieke Willibrordusparochie. "Toen waren er mensen uit Canada en Engeland, want vijf piloten waren Canadees, eentje een Brit."
En nu, 10 jaar later, is er weer een plechtigheid. De parochie organiseert die in samenwerking met Jaap Spanninga. Hij maakte de oorlog in Ter Apel mee en schreef daarover. "Het is 70 jaar geleden en dat is een goed moment", zegt Siny Scholte-Aalbes, ook parochiebestuurder. "Het is ook een goed moment omdat de generatie die het heeft meegemaakt, er nu nog is.
Daarom wilde Jaap Spanninga het ook juist nu zo graag." Op 23 november is er eerst een herdenkingsdienst in de Willibrorduskerk. "Vertegenwoordigers van andere kerken in het dorp helpen daar ook aan mee", benadrukt Scholte-Aalbes. "Daarna lopen we naar de begraafplaats. Daar worden kransen gelegd en piloten van de luchtmacht vliegen over, als een eerbetoon. Familieleden van de piloten zijn er ook weer bij."
Zo houden de Ter Apelers de herinneringen aan die gruwelijke avond én hun eerbied voor de piloten levend. Ze geven ze bovendien door aan een volgende generatie. Want in de periode voorafgaand aan de plechtigheid wordt op scholen verteld over die avond waarop de hemel boven Ter Apel brandde.
De herdenking op 23 november begint om 13.30 uur met de dienst in de Willibrorduskerk. De begraafplaats ligt daar vlakbij. "En iedereen is welkom", zegt Siny Scholte-Aalbes.
Dagblad van het Noorden 12-9-2013
