Stolpersteine in gemeente Leek als blijvende herinnering

LEEK – Stolpersteine zijn stenen waarmee slachtoffers van de nazi-terreur in de Tweede Wereldoorlog worden herdacht en geëerd. In de gemeente Leek werd vooral de joodse gemeenschap getroffen door deze terreur. Het dorp Leek kende tot 1942 een omvangrijke joodse gemeenschap. In juli en november van dat jaar werden bijna alle joodse inwoners via Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz, Bergen-Belsen en Sobibor en daar vermoord.

Van de weggevoerde Joden is niemand ooit teruggekeerd. In Leek is er daardoor geen joodse gemeenschap meer. Gelukkig is er nog iets overgebleven, dat herinnert aan de bijna twee eeuwen geschiedenis van de joodse gemeenschap: de begraafplaats aan de Roomsterweg en het voormalige schoolgebouwtje voor de joodse kinderen, nu het museum ‘het Joodse Schooltje’ aan de Samuel Leviestraat.

Werkgroep
In de Tweede Wereldoorlog zijn in de gemeente Leek naast de joodse inwoners ook verzetsstrijders gedood door de Duitse bezetters. In de gemeente Leek is een werkgroep gestart die een blijvende herinnering aan de genoemde slachtoffers wil realiseren door deel te nemen aan een kunstproject van de Berlijnse kunstenaar Günter Demnig. Voor de woningen waar slachtoffers van de nazi-terreur hebben gewoond en van waaruit ze zijn weggevoerd in onze gemeente, wordt in de straat of de stoep een kleine gedenksteen met een messing plaatje geplaatst met daarop de naam en enkele gegevens van deze vroegere plaatsgenoot.

Respect tonen
De kunstenaar noemt de gedenksteentjes Stolpersteine, letterlijk vertaald struikelstenen. Wil men de tekst lezen op de steen, dan moet men enigszins buigen. Hiermee wordt als het ware respect getoond voor de slachtoffers die op een ellendige manier om het leven zijn gekomen. Er liggen in Europa al zo’n 45.000 stenen. Men ‘struikelt’ erover, wordt aan de tweede wereldoorlog herinnerd en de jongste generatie ziet wat er is gebeurd en stelt hierover vragen.

Kerngroep
De werkgroep bestaat uit een kerngroep, bestaande uit burgemeester Berend Hoekstra (gemeente Leek), Meindert Bouma (Fredewalda), Siebrand Homan en Epko Bult (Historische Kring gemeente Leek), Anneke Michel en Lieneke Rijnveld (Samuel Levie Stichting). Hiernaast zijn uit een wat grotere groep vertegenwoordigers van allerlei (dorps)verenigingen en stichtingen betrokken bij de werkgroep.

Fondsvorming
De werkgroep stelt zich ten doel om door middel van fondsvorming – de stenen kosten zo’n 120 euro per stuk – in elk geval in het najaar van 2015 zo’n 15 á 20 stenen te plaatsen. Dat gebeurt door de Berlijnse kunstenaar zelf. Dat gebeuren sluit goed aan bij een tentoonstelling over de joodse gemeenschap in Leek op Landgoed Nienoord, georganiseerd door de Historische Kring Gemeente Leek en de Samuel Levie Stichting te Leek. Natuurlijk moeten er financiële middelen komen om het geheel te financieren, daarvoor zoekt de werkgroep sponsoren. Inwoners van de gemeente Leek kunnen een steen adopteren. Zowel sponsoren als adoptanten kunnen zich inschrijven via stolpersteineleek@gmail.com of 050-5029937.

Namen
Omdat het project zorgvuldig opgezet moet worden en er niemand vergeten mag worden, wil de werkgroep inwoners van de gemeente vragen om na te denken over namen van mensen die door nazi-terreur om het leven zijn gekomen. De werkgroep probeert dan in elk geval na te gaan wat er met die genoemde mensen gebeurd is. Regelmatig zal de werkgroep via de media de inwoners van de gemeente Leek op de hoogte houden van de actuele zaken omtrent de stolpersteine in de gemeente Leek.

De Midweek 5-6-2014