Een vondeling als eregast

Een vondeling als eregast

Bij het Joods oorlogsmonument in Stadskanaal is het op 4 mei voor de dertigste keer heel stil. Een van de zwijgers is Yehudith Heymans-Gudema.

Zij is voor het eerst bij de herdenking aanwezig. ,,Ze zal voorafgaand aan de twee minuten stilte ook haar verhaal vertellen’’, zegt Alie Noorlag, voorzitter van het comité dat het monument beheert.


Dat verhaal begint in 1941 in Amsterdam. Daar werd de Joodse Yehudith-Gudema geboren. Vanwege de op handen zijnde razzia’s werd besloten de baby onder te laten duiken. ,,Jan Opdam, zoon van de buurman, legde haar te vondeling’’, vertelt Noorlag. ,,Dat had hij met haar ouders afgesproken. Het kind ging van het ene naar het andere pleeggezin in Amsterdam en overleefde de oorlog. Haar ouders en broertje niet, die werden in Sobibor vermoord.’’

In de jaren na de oorlog leerde Yehudith beetje bij beetje over haar verleden en familie. Ze trouwde, emigreerde naar Israël, maar bleef ook daar zoeken naar dat verleden.

,,En tien jaar geleden kreeg ze zo weer contact met haar redder, Jan Opdam’’, zegt Noorlag. ,,Die woonde toen in Borger en vertelde haar ook over haar opa en oma Gudema. Die hadden een slagerij in Stadskanaal gehad. Haar oma overleed al voor de oorlog.’’

Mevrouw Heymans bezocht toen voor het eerst Oost-Groningen en zag daar het gebied waarin haar grootouders hun brood verdienden. Aan de herdenking op 4 mei deed ze toen niet mee.

,,Enige tijd geleden kreeg ik via via contact met haar’’, vertelt Noorlag. ,,Ze zei me dat ze die herdenking graag mee wilde maken. En dus komt ze nu in de laatste week naar Stadskanaal. Ze gaat haar verhaal vertellen op verschillende basisscholen. Op 3 mei houdt ze een lezing in het Streekhistorisch Centrum.’’

En dag later staat ze met vele anderen bij het Joods Oorlogsmonument. Ze neemt daar zelf het woord, luistert naar anderen en is twee minuten stil. En daarna hoort ze hoe hardop de 136 namen worden voorgelezen die op het monument staan. Namen van de Joden in Stadskanaal die in de oorlog werden weggevoerd. Onder hen haar opa Gudema.

Dagblad van het Noorden 1-4-2016